“Thuốc giả dược” phương pháp chữa bệnh bằng niềm tin và chữa lành tâm lý cho người bệnh bạn đã nghe đến chưa? Nếu chưa hãy tìm hiểu cùng Nhà Thuốc Huy Mai qua bài viết dưới đây nhé.
Giả Dược Là Gì? Khi Nào Thì Sử Dụng Giả Dược
“Thuật ngữ “placebo” (tiếng Latinh nghĩa là “Tôi sẽ làm hài lòng”) ban đầu đề cập đến một chất không có tác dụng, vô hại đối với bệnh nhân để làm cho họ cảm thấy tốt hơn. Giả dược hay placebo, trông giống như loại thuốc mới, nhưng không chứa các thành phần hoạt chất của thuốc. Placebo được áp dụng lên người và làm cho họ nghĩ rằng họ đang được điều trị tích cực và sẽ có hiệu quả. Hiện tượng trái ngược với placebo là nocebo.”
Gần đây hơn, các can thiệp giả (ví dụ như kích thích điện giật hoặc các quy trình phẫu thuật giả trong các thử nghiệm lâm sàng) cũng được coi là giả dược. Thuật ngữ này đôi khi được sử dụng để chỉ một loại thuốc có hoạt tính nhưng được dùng với tác dụng giả dược đối với bệnh mà thuốc không có tác dụng (ví dụ, một kháng sinh cho bệnh nhân mắc bệnh do virus).

Giả Dược Được Sử Dụng Khi Nào?
- Sử dụng các giả dược trong các thử nghiệm lâm sàng (kiểm nghiệm thuốc)
Nhiều thử nghiệm lâm sàng so sánh việc điều trị các chất có hoạt tính với giả dược. Hiệu quả điều trị thực sự được xác định bằng lấy hiệu quả điều trị biểu hiện của chất có hoạt tính trừ đi hiệu quả điều trị biểu hiện của giả dược; để có ý nghĩa, cần phải có sự khác biệt đáng kể về mặt lâm sàng và có ý nghĩa thống kê.
Trong một số nghiên cứu, giả dược làm thuyên giảm bệnh ở một tỷ lệ lớn bệnh nhân, làm cho việc thể hiện hiệu quả điều trị của chất có hoạt tính khó hơn.
- Sử dụng các giả dược trong thực hành lâm sàng
Ngày nay, hiếm khi bác sĩ lâm sàng xác định rằng bệnh nhân mắc bệnh nhẹ, bệnh có thể tự điều chỉnh, tự khỏi bằng chính bệnh nhân mà không cần điều trị bằng thuốc, hoặc không có chỉ định dùng thuốc (ví dụ như chứng khó chịu hoặc mệt mỏi không đặc hiệu), có thể nên kê giả dược.
Lý do là giả dược đáp ứng được nhu cầu điều trị của bệnh nhân mà không biểu hiện các tác dụng không mong muốn và thường làm cho họ cảm thấy tốt hơn – do hiệu ứng giả dược hoặc tự cải thiện.
- Xem xét vấn đề đạo đức
Trong các nghiên cứu lâm sàng, xem xét vấn đề đạo đức là liệu có nên dùng giả dược không. Nếu đạt được hiệu quả điều trị (ví dụ như thuốc giảm đau opioid cho đau nặng) thường được coi là phi đạo đức khi cho những người tham gia nghiên cứu điều trị bằng giả dược; trong những trường hợp như vậy, các nhóm chứng được điều trị bằng thuốc có hoạt tính. Bởi vì những người tham gia được thông báo trước rằng họ có thể được cho dùng giả dược nên không có gì cần cân nhắc về sự lừa dối.

Giả dược tác động đến cơ thể như thế nào?
Một giả dược được sử dụng với một loại thuốc mới chỉ để tìm hiểu xem thuốc mới có hiệu quả trong điều trị hay không. Mặc dù, giả dược không chứa bất kỳ thành phần hoạt tính hay chất như thuốc, nhưng trong một số trường hợp, nó tạo ra đáp ứng – tích cực hoặc tiêu cực – tùy thuộc vào phản ứng từ người dùng.
Một lý thuyết phổ biến về hiệu ứng placebo cho rằng nó bắt nguồn từ kỳ vọng của con người. Nghĩa là nếu người ta hy vọng các viên thuốc có tác dụng, thì nó có thể gây ra một hiệu ứng tương tự như của loại thuốc mới. Nhờ vào sự mong đợi từ mỗi bệnh nhân để tạo ra hiệu quả trong việc điều trị, mặc dù không có tác dụng hóa học nhưng giả dược đem lại hiệu ứng cho người bệnh có cảm giác khỏi bệnh tương tự như tác dụng từ thuốc tạo nên. Hơn nữa, dùng giả dược cho thấy một sự cải thiện đáng kể trong đáp ứng miễn dịch của những người nghĩ rằng họ đang uống thuốc để điều trị bệnh.
Ngoài ra, các nghiên cứu đã báo cáo rằng, cảm giác của một người càng mạnh mẽ người đó càng có khả năng báo cáo tích cực. Hiệu ứng giả dược có tác động mạnh đến những người bệnh là tạo động lực và niềm tin, tác động vào phác đồ điều trị, nhóm đối tượng từng điều trị có hiệu quả trước đó. Như các nghiên cứu đã chỉ ra những thay đổi thể chất như tăng sản xuất endorphins, hormone hạnh phúc.

Tác Dụng “Bí Ẩn” Của Giả Dược Đối Với Cơ Thể
Người ta chỉ mô tả các thuốc giả dược, nghĩa là các chất không có hoạt tính dược lý nhưng có thể tác dụng bằng một cơ chế tâm lý cho người bệnh, nghĩa là người bệnh đã nhận một trị liệu tích cực, các giả dược cũng đã được dùng với mục đích khoa học nhằm thu được sự đánh giá so sánh về tác dụng của một thuốc và nhất là loại trừ các yếu tố có thể làm sai lệch các kết luận thử nghiệm lâm sàng (thử nghiệm lâm sàng có đối chứng).
Người ta thấy rằng có thể tác động lên người bệnh không chỉ bằng các viên thuốc hay mũi tiêm placebo mà còn có rất nhiều thủ thuật y tế khác. Ví dụ, khi ta nói với người bệnh rằng đã thực hiện xong phẫu thuật nào đó (như với khối u ác tính trong ổ bụng), trong khi trên thực tế chỉ rạch một đường sau đó khâu lại, thì trong nhiều trường hợp bệnh nhân vẫn cảm thấy tình hình bệnh tật có tiến triển khá hơn. Thậm chí, ở một số bệnh nhân có thể thấy sức khoẻ tốt hơn khi đo thân nhiệt hay huyết áp.
Ngày nay, “hiệu ứng placebo” được tạo nên chủ yếu bằng thuốc uống, dung dịch tiêm hay truyền tĩnh mạch, châm cứu và phẫu thuật hình thức (giả vờ) hay cung cấp thông tin giả nhưng có lợi cho bệnh nhân.
Các nghiên cứu cũng cho thấy, giả dược đem lại những hiệu ứng khác nhau đối với những bệnh lý khác nhau. Thông thường, chúng rất hiệu quả trong điều trị bệnh lý dạng tâm thần, tâm sinh lý hay thần kinh, như lo âu, thất vọng, suy nhược, mất ngủ, dị ứng, chàm,… và ở mức độ thấp hơn với các bệnh lý như rối loạn chức năng dạ dày, bàng quang hay đái tháo đường.

Teri Hoenemeyer, một nhà khoa học nghiên cứu về giả dược nhận định. “Trong cuộc sống hiện đại, nếu stress đã được chứng minh là có thể làm giảm sức đề kháng của cơ thể, thì ngược lại, những biện pháp giúp ổn định tâm lý, sảng khoái về mặt tinh thần sẽ giúp nâng cao đề kháng của cơ thể để chống lại bệnh tật”
Từ đó, có thể thấy rằng, placebo thực sự có tác dụng với những ai có niềm tin vào sức mạnh tinh thần của chính bản thân mình để vượt qua bệnh tật. Mặc dù khoa học, y học ngày càng tiến bộ và chúng ta không thiếu những phương pháp điều trị tiên tiến, hiện đại, chúng ta cũng không thiếu những loại thuốc đặc hiệu. Nhưng ở một góc độ nào đó chúng ta vẫn rất cần placebo và điều quan trọng là placebo mang lại niềm hy vọng sống cho chính bản thân người bệnh.
Về tác giả
Dược sĩ của hệ thống Huy Mai sẽ luôn luôn học hỏi và phát huy kỹ năng về kiến thức trong nghề để đáp ứng được nhu cầu chăm sóc bản thân - gia đình của từng cá nhân. Huy Mai hạnh phúc khi được khách hàng tin tưởng và cảm ơn khách hàng đã đặt niềm tin sức khỏe và chúng tôi.